Sống – Chết – Kiếp Người…

Cảm tác từ tác phẩm Everyman của Philip Roth (2006) được xem là một kiệt tác ngắn vì sự khám phá sâu sắc và không khoan nhượng về chủ đề cái chết và thân phận con người ( Hành trình của một người Phàm ), được thể hiện qua văn phong điêu luyện với cấu trúc độc đáo và đầy cảm xúc về sự tồn tại của con người, cái chết, và ý nghĩa của một cuộc đời.

Ta đến với đời bằng hơi thở mong manh
Sẵn sàng rụng rơi mỗi khi cơn gió lớn
Từng bước qua tuổi trẻ mơ mộng, đầy hỗn độn
Đâu biết rằng thời gian sẽ khép lại từng trangKhi thân xác bắt đầu kêu lên những tiếng than
Như nhắc nhở nhẹ “ Đời không còn dài nữa “
Sẽ không còn những bàn tay ấm áp nắm giữ
Mà chỉ còn lại ký ức vuốt ve mỗi buổi chiều tàn

Cái chết chỉ là cái cửa”,
không còn gì để dọa hay giấu
Vì không một người phàm biết chọn lựa đúng, sâu
Truy tìm chất lượng cuộc đời bằng tranh đấu!
Hầu có tài sản, danh tiếng, đúng với mong cầu

Và lạ thay
trong thẩm sâu lại hiểu “cuối cùng ta phái về đâu”
Nếu những lỗi lầm không cơ hội chỉnh sửa
cho đến ngày về miền đất hứa
Sẽ nuối tiếc âm thầm:
Ôi, thân phận con người sao luôn chịu khổ đau!

Chớ bị dằn vặt, sợ hãi về sự nghiệt ngã của tử sinh
Hãy soi gương, tự nhắc nhở chính mình
Trái tim có
nói lời yêu thương chân thật, và tha thứ được ?
Cho ta và người khác dù mang nhiều vết xước !

Huệ Hương

_____________

Phụ lục

Philip Roth (1933–2018) là một trong những tiểu thuyết gia quan trọng nhất của văn học Mỹ thế kỷ 20–21. Ông nhiều lần được đề cử Nobel Văn chương và được xem là “người viết về bản ngã, thân thể và sự mục nát của đời người” với sự trung thực đến tàn nhẫn.
Đặc điểm nổi bật trong văn chương Roth:Khai thác sâu sự suy tàn của thân xác, cái chết và tuổi già.

Và tác phẩm “Everyman” bắt đầu bằng đám tang của nhân vật chính, sau đó hồi tưởng lại toàn bộ cuộc đời ông theo trình tự thời gian. Cấu trúc này ngay lập tức đặt mọi sự kiện trong cuộc đời nhân vật dưới cái bóng của cái chết, tạo nên một giọng văn u sầu và đầy chiêm nghiệm xuyên suốt tác phẩm.

Cuối cùng, tác giả nhắc nhở rằng : “ tất cả những suy tư về sống và chết đều đưa con người trở về cùng một điểm: chúng ta không làm chủ được thời gian, nhưng ta có thể làm chủ chất lượng của từng khoảnh khắc ta sống”. Kiếp người không dài, nhưng đủ dài để yêu một ai đó thật sâu, để sửa một lỗi lầm bằng sự chân thành, để nhìn lại chính mình và nói: “Ta đã không bỏ phí cuộc đời này.”
Cái chết, dù đáng sợ hay không, vẫn chỉ là một biên giới, một cánh cử khác.

Điều đáng sợ hơn cái chết là một đời sống trôi đi mà ta không có mặt trong chính nó — khi ta để mặc sự sợ hãi, do dự, tự ti, hoặc thói quen cuốn đi những giá trị tốt đẹp trong ta như những tấm gỗ bị quên dưới hầm nhà. Một người có thể chết trong một đêm, nhưng sự tàn lụi của tâm hồn thường bắt đầu từ rất sớm, khi ta ngừng sống đúng với điều mình biết là đúng.

Sống đẹp không phải là sống lớn; sống đẹp là sống tinh thức. Là biết rằng mỗi ngày đều có thể là ngày cuối, nhưng cũng có thể là ngày đầu tiên cho một sự khởi sinh mới của tâm. Là biết nói lời yêu thương khi lòng còn ấm. Là biết lắng nghe khi người khác còn cần. Là biết tha thứ để nhẹ tênh bước tiếp. Và là biết tự tha thứ cho chính mình, vì không ai đi qua đời mà không mang một hai vết xước.

Chết không lấy đi được điều ta đã sống thật . Và vì vậy, bí mật sâu nhất của kiếp người chính là đây: Sống cho thật sáng, để khi chết đi, ta không hề tối.